Marijnissen: grondwet komt te vroeg
Verslag NRC-debat Den Haag
![[document-ikoon]](/pix/doc_groot.gif){kind=small}
SP-leider Jan Marijnissen wil best een historische lijn zien van stadsstaat via nationale staat naar iets daarboven. Maar de superstaat die de EU volgens hem zal worden door de grondwet, wijst hij af. Verslag van een debat.
Twee mensen die een elk verhaal afsteken en daarover met elkaar en met de zaal in gesprek gaan: zoiets noem je een debat. NRC Handelsblad organiseerde het op 19 april maar koos ervoor om het een 'nieuwscollege' te noemen. De eerste spreker diende een 'kwestie' te 'analyseren', nummer twee werd aangekondigd als 'co-referent'. Veel poeha voor een uurtje praten, zo vond uw verslaggever.
De sprekers waren SP-leider Jan Marijnissen en grondwetdeskundige prof. Wim Voermans (Univ. Leiden). Het thema van het debat was het non-debat: het ontbreken van een discussie in Nederland over de grondwet waarover we binnenkort in een referendum onze mening kunnen geven. De ironie wil dat de sprekers daar slechts kort op in gingen, en vooral inhoudelijk over de grondwet spraken.
Marijnissen noemde drie redenen voor het non-debat. Europa is voor Nederland vooral iets van ver weg, wat terug zou gaan op het feit dat ons land buiten de Eerste Wereldoorlog bleef. Daarnaast werkt de grondwet niet mee: "het gedrocht is niet te lezen". Verder beschuldigde hij de voorstanders van "duiken: ze durven hun nek niet uit te steken", mede omdat bij een eventuele afwijzing de SP met de eer zou kunnen gaan strijken.
De SP-voorman verklaarde geen tegenstander te zijn van Europese integratie. Hij zag een soort historische onvermijdelijkheid: ooit gingen de stadsstaten op in nationale staten, en nu lijken die nationale staten op te gaan in iets nieuws, een Europese superstaat. Centrale vraag voor Marijnissen is nu "vinden wij de nationale staten overleefd?" Hij pleit voor temporiseren, tijd winnen om te spreken over een betere grondwet.
Vastklikken
Voermans haakte daar op in: deze grondwet temporiseert juist doordat bestaande afspraken worden 'vastgeklikt' en doordat het document geen nieuwe bevoegdheden toekent aan de Unie. Het uitbreiden van de bevoegdheden van de Unie zou een wijziging van de grondwet vergen: een moeilijk en langdurig proces.
Volgens Marijnissen ligt dat wat anders. Hij noemde als voorbeeld de gezondheidszorg, een onderwerp waar de EU volgens de grondwet niets over te zeggen heeft. Dat verandert echter zodra Nederland besluit marktwerking toe te staan in de zorg: het functioneren van markten is immers core-business van de EU. Marktwerking in de zorg leidt tot het van kracht zijn van de Europese commercieregels, aldus Marijnissen. Voermans kon dat niet ontkennen.
De hoogleraar gaf een kort college grondwetkunde. Er zijn drie grondwetsbegrippen, omschrijvingen van wat een grondwet zou moeten zijn. Het kan een oprichtend document zijn. Het kan bedoeld zijn om de macht van de overheid over de burgers te beperken. En als laatste is er het politieke grondwetsbegrip: een uitdrukking van de wil van het volk om samen een natie te vormen. Standaardvoorbeeld van dat laatste is de Amerikaanse grondwet![[link naar andere website]](/pix/extlink.png "link naar andere website"){kind=small}
, die begint met "We the People". De Europese grondwet ontbeert zoiets, maar de Nederlandse grondwet ook.
Europees Parlement
Marijnissen noemde het Europees Parlement een "schertsvertoning". Debatten stellen niets voor door de spraakverwarring. De 725 leden steken een praatje af maar mogen elkaar niet interrumperen. "Gemankeerde democratie". Voermans vindt dat het EP een kans moet krijgen: het duurde immers ook ruim vijftig jaar voordat Amerikaanse Congress enige status verwierf.
Voermans bleek duidelijk een voorstander van de grondwet te zijn: die zou Europa "slagvaardiger, rechtstatelijker en democratischer" maken. Marijnissen vat die versterking van de rechtsstaat op als een stap richting de vorming van een Europese staat.
Zie ook het weblog van NRC-verslaggever Kees Versteegh.
toegevoegd: 19 april 2005
rubriek: Referendum in Nederland
home » opinie » Referendum in Nederland
Reacties op dit artikel.