FAQ: Is het wel een grondwet?

Grondwet, grondwettelijk verdrag, constitutioneel verdrag, verdrag van Rome, ...

Is het wel een grondwet? Ja en nee.

Nee:

formeel heet het document Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa.
normaal gesproken wordt een grondwet vastgesteld door een parlement en kan het parlement de grondwet aanpassen. Dat is nu niet het geval: het is een verdrag dat gesloten wordt tussen staten. Om het verdrag te wijzigen, dienen alle staten met de wijziging in te stemmen. Het Europees parlement heeft er vrijwel niets over te zeggen.

Ja:

in een grondwet worden meestal allerlei vrijheden en rechten van burgers vastgelegd. Dat gebeurt in dit geval in het Handvest van grondrechten.
daarnaast regelt een grondwet de verhoudingen tussen de verschillende organen van de staat. Ook dat wordt in het Verdrag gedaan.

Inmiddels is 'grondwet' de gebruikelijke aanduiding geworden voor wat formeel dus geen grondwet is. Sommigen spreken van het Verdrag van Rome, omdat het immers in Rome is ondertekend, in oktober 2004. Erg verhelderend is die naam niet: er zijn al twee, eigenlijk drie Verdragen van Rome, namelijk

het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, beter bekend als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Getekend in 1950; dit verdrag staat los van de EU, het werd gesloten door de lidstaten van de Raad van Europa.
de verdragen waarmee in 1957 de Europese Economische Gemeenschap (EEG) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) werden opgericht. Samen met de oudere kolen- en staalgemeenschap EGKS zijn dat de voorlopers van de huidige EU.

Om de verwarring nog wat te voeden: de Europese grondwet werd voorbereid door een groep europarlementariërs, nationale parlementariërs en vertegenwoordigers van de lidstaten die de Europese conventie werd genoemd. Precies dezelfde naam werd in het verleden ook wel gebruikt voor het EVRM...

laatst gewijzigd: 22 mei 2005