Frankrijk verdeeld langs allerlei lijnen

Analyse van uitslag referendum

[document-ikoon]Hoe werd er op 29 mei 2005 gestemd in het Franse referendum over de Europese grondwet, en waarom?

In Frankrijk is in de aanloop naar het referendum fel gediscussieerd over de grondwet. De eerste analyses van de uitslag van het Franse referendum wijzen op diverse scheidslijnen:

  • ouderen voor, mensen van middelbare leeftijd tegen
  • stedelingen voor, 'provincialen' tegen
  • intellectuelen voor, laag opgeleiden tegen
  • westen voor, noord en zuid tegen
  • studenten en professionals voor, arbeiders, werklozen, boeren en lagere ambtenaren tegen
  • mannen: 57% tegen; vrouwen: 53% tegen

De grootste politieke partijen waren flink verdeeld. Zowel binnen president Chiracs UMP als binnen de oppositie voerende socialistische PS bestonden grote groepen die het officiële partijstandpunt - oui - afwezen. De grootste verdeeldheid was te vinden binnen de PS, de partij die sinds de presidentsverkiezingen van 2003 toch al in een crisis verkeerde. Binnen de Groenen, officieel vóór, hield 60 procent zich niet aan het partijstandpunt.

De argumenten in Frankrijk om ja te stemmen verschilden niet veel van die in Nederland: efficiënter bestuur, socialer Europa, krachtiger rol voor EU op het wereldtoneel. Veelgehoorde argumenten tegen:

  • de grondwet zou leiden tot een anglosaksisch, schraal sociaal model;
  • europeanisering werd gelijk gesteld aan globalisering, in reactie op Franse banen die naar o.a. Roemenië worden verplaatst;
  • de grondwet zou een ultraliberale economie voorstaan, met al de nadruk op vrije marktwerking;
  • de regering van premier Raffarin is zeer onpopulair;
  • president Chirac zou niets gedaan hebben voor de linkse kiezers die hem in 2002 aan een nieuwe ambtstermijn hielpen;
  • de Fransen kregen het gevoel een marginale rol te spelen in de tot 25 landen uitgebreide EU, terwijl ze Europa altijd als hun speeltje beschouwden.